*لقمان توتونچی
ژن در معنی لغوی در زبان کوردی به معنی ژیان یا همان زندگی، روییدن و برخواستن است به‌همین مناسبت زنان کورد ایرانی جایگاه مام میهن را می‌گیرند و کوردهای ایران نام کردستان را برای دختران خویش برمی‌گزینند تا یادآور مادری مهربان و دلسوز برای پرورش فرزندان خویش باشند.
مادران،خواهران،دختران و همسران کورد در طول تاریخ از مراسمات رقص و شادی تا به کارهای سخت و مشقت بار دوشادوش پسران، برادران، پدران و همسران خویش از جان‌مایه گذاشتند و می‌گذارند.
و همواره در عرصه‌های فکری، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی نیمی از جامعه مدنی و شهرستانی کوردها بود و هستند.
کوردها اولین امپراتوران جهان باستان بودندکه به مدد زنانی خویش آنرا بنیاد نهادند…
آنچنان که میتوان به عینه نمونه های نقش برجسته روی خشت های تپه باستانی قلعه کچان ۷۰۰ ق م را در تپه باستانی روستای قلاچی در بوکان را مشاهده نمود..
بطوری که این آثار و نقش‌برجسته ها روی این خشت‌های به یادگار مانده از آن زمان تاکنون در یک نگاه هزاران سخن از مدیریت سیاسی فضای جغرافیایی دیاری مکریان را به مددزنان جامعه کوردرابا خود‌بهمراه دارد…
مادران،خواهران، دختران و همسرانی که در سال‌های پرآبی و حاصلخیز در مزارع بودند و شدند…تا در سال‌های کم‌آبی نیز با پسران، برادران، پدران و همسران خویش کوچ مهاجرت سردهند تا تکه نانی با شرافت و کرامت انسانی را به مددکار سخت و مشقت‌بار در کوره‌های آجرپزی شهرهای دور و نزدیک را بر سر سفره خانواده حاضر کنند. درزمستان‌های سرد و سخت وجان‌فرسا نیز برای گرم کردن زیرپوش و روپوش کانون گرم خانواده از اول شب تاصبح علی الطلوع را بر پای دار قالی فرش نشستند تا بر تاروپود آن آوای زنده با زندگی را سردهند تا جاودانه و زنده بدارند این ملک و دیاراهورایی را…
اکنون نیز به مدد مردم‌سالاری دینی این مادران، خواهران، دختران و همسران کورد ایرانی در دیار مکریان بودند و شدندتا ساز ناکوک فعالیت‌هایی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی شهرمان را که متاسفانه بیش ازیک دهه است در حالت رکود و سکون به سر میبرد با انتخاب رنگین ۲۸ مرداد۴۰۰ این شاهدوخت های برکُرسی شده شورای شهر در کنار سایر مردان دیار مُکریان را همچون مراسماتِ غرق در شادی و سرور در مثال بی‌بدیل رقص و آواز کوردی بانشاطی همیشگی، همسان بودن و دوشادوش مرد بودن را زنان کوردایرانی رادرپوششِ عملی ومردانه،یکپارچه و هماهنگ،همنواومحکم پای بکوبند
که اینجا سرزمین مادری شاهدوخت های منتخب شورای شهرمن است…
دست در دست هم دهیم به مهر
میهن خویش کنیم آباد
