سرویس ایران- آب هسته اصلی توسعه پایدار است و زیربنای کاهش فقر، رشد اقتصادی و پایداری محیط زیست از امنیت غذایی و انرژی گرفته تا سلامت انسان و محیط زیست به حساب آمده و به بهبود رفاه اجتماعی و رشد فراگیر کمک کرده و بر معیشت میلیاردها تن تأثیر می گذارد.
به گزارش زریان، توسعه جهانی آب سازمان ملل متحد در گزارشی به مناسبت روز جهانی آب از بازی نقش اول آب در دنیا می گوید. در این گزارش با عنوان «دنیا روی آب می چرخد» آمده است که «آب فراوان و پاک برای سلامت انسان، صنعت، کشاورزی و تولید انرژی حیاتی است. با این حال، سیستم‌های آبی جهان به دلیل مدیریت ناپایدار و تغییرات آب و هوایی با تهدیدات هولناکی روبرو هستند. حدود ۴ میلیارد نفر حداقل به مدت یک ماه در سال در معرض شرایط تنش آبی هستند – نیمی از این افراد، ۲۵ درصد از جمعیت جهان، استرس شدید آبی را تجربه می کنند. پیش بینی می شود که تقاضا برای آب تا سال ۲۰۵۰ تا ۳۰ درصد افزایش یابد که ناشی از رشد جمعیت، توسعه اجتماعی-اقتصادی و تغییر الگوهای مصرف است. درگیری های مرتبط با آب و بی ثباتی سیاسی در حال افزایش هست و تغییرات آب و هوایی این مشکل را بدتر، سیل ها و خشکسالی ها را تشدید می کند، الگوهای بارش را تغییر می دهد و باعث افزایش سطح دریا می شود. در حال حاضر، ۹۰ درصد از بلایای طبیعی از ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۵ مربوط به آب یا گرما بوده است.
خطرات آب یک چالش جهانی فوری است. بیشتر بحران های بهداشت عمومی در حال حاضر توسط آب، از جمله سیل، خشکسالی و بیماری های منتقله از طریق آب به وجود آمده است. تغییرات آب و هوایی با تشدید سیل و خشکسالی، تغییر الگوی بارش، تغییر ذخایر آب و تسریع ذوب یخبندان و افزایش سطح دریاها، مشکل را بدتر می کند. منابع آب پاک برای سلامت انسان، صنعت، کشاورزی و تولید انرژی حیاتی است و خطرات آب را به یک تهدید بزرگ انسانی تبدیل می کند. شناسایی، درک و پاسخ به این خطرات نیازمند داده های شفاف و در دسترس عموم است».
دنیا روی آب می چرخد
چرخه جهانی آب
آب طبیعت است؛ اکوسیستم ها – از جمله، جنگل ها، تالاب ها و علفزارها – در قلب چرخه جهانی آب قرار دارند. تمام آب های شیرین در نهایت به ادامه عملکرد سالم اکوسیستم ها بستگی دارد و شناخت چرخه آب برای دست یابی به مدیریت پایدار آب ضروری است. با این حال، بیشتر مدل‌های اقتصادی برای خدمات ضروری ارائه شده توسط اکوسیستم‌های آب شیرین ارزشی قائل نیستند. این امر منجر به استفاده ناپایدار از منابع آب و تخریب اکوسیستم می شود. آلودگی ناشی از فاضلاب های مسکونی و صنعتی تصفیه نشده و رواناب های کشاورزی نیز ظرفیت اکوسیستم را برای ارائه خدمات مرتبط با آب تضعیف می کند.
نیاز به تغییر به سمت سیاست های اقتصادی پایدار از نظر زیست محیطی وجود دارد که ارتباط متقابل بین سیستم های اکولوژیکی را در نظر می گیرد. یکی از چالش ها حفظ ترکیبی سودمند بین زیرساخت های ساخته شده و طبیعی و ارائه خدمات مربوط است.
استدلال های اقتصادی می تواند حفظ اکوسیستم ها را به تصمیم گیرندگان و برنامه ریزان مرتبط کند. ارزیابی اکوسیستم نشان می دهد که منافع بسیار بیشتر از هزینه های سرمایه گذاری مربوط به آب در حفاظت از اکوسیستم است. ارزش گذاری همچنین در ارزیابی مبادلات در حفاظت از اکوسیستم مهم است و می تواند برای اطلاع رسانی بهتر برنامه های توسعه استفاده شود. اتخاذ “مدیریت مبتنی بر اکوسیستم” کلید تضمین پایداری آب در دراز مدت است.
دنیا روی آب می چرخد
آب شهرنشینی است؛ هر هفته یک میلیون نفر به شهرها حرکت می کنند. امروزه از هر دو نفر روی کره زمین یک نفر در یک شهر زندگی می کند. و شهرهای جهان با سرعت استثنایی در حال رشد هستند – در مدت زمانی که شما برای خواندن این جمله صرف کردید، ۴ تن به شهرها نقل مکان کردند. ۹۳ درصد از شهرنشینی در کشورهای فقیر یا در حال توسعه رخ می دهد و نزدیک به ۴۰ درصد از گسترش شهرنشینی جهان به زاغه های رو به رشد است. پیش بینی ها نشان می دهد که ۲.۵ میلیارد نفر دیگر تا سال ۲۰۵۰ به مراکز شهری نقل مکان خواهند کرد.
گزارش سال ۲۰۱۴ “چشم انداز شهرنشینی جهان” توسط بخش جمعیت سازمان ملل متحد اشاره می کند که بزرگترین رشد شهری در هند، چین و نیجریه رخ خواهد داد.
«مدیریت مناطق شهری به یکی از مهم ترین چالش های توسعه قرن بیست و یکم تبدیل شده است. جان ویلموت، مدیر بخش جمعیت سازمان ملل متحد گفت: موفقیت یا شکست ما در ساخت شهرهای پایدار عامل اصلی موفقیت برنامه توسعه سازمان ملل پس از سال ۲۰۱۵ خواهد بود.
هزاران کیلومتر لوله زیرساخت آبی هر شهر را تشکیل می دهد. بسیاری از سیستم های قدیمی بیش از آنچه که تحویل می دهند، آب شیرین را هدر می دهند. در بسیاری از شهرهای با رشد سریع (شهرهای کوچک و متوسط با جمعیت کمتر از پانصد هزار تن)، زیرساخت فاضلاب وجود ندارد، ناکافی یا قدیمی است.
دنیا روی آب می چرخد
آب صنعت است؛ آب بیشتری برای تولید استفاده می شود. هر محصول تولید شده به آب نیاز دارد. برخی از صنایع نسبت به سایرین پر آب تر هستند. برای تهیه یک ورق کاغذ ۱۰ لیتر آب مصرف می شود. برای ساخت ۵۰۰ گرم پلاستیک ۹۱ لیتر مصرف می شود.
صنعتی شدن می تواند با افزایش بهره وری، مشاغل و درآمد، توسعه را به پیش ببرد. می تواند فرصت هایی را برای برابری جنسیتی و اشتغال جوانان فراهم کند. با این حال، اولویت صنعت به حداکثر رساندن تولید است تا بهره وری و صرفه جویی در مصرف آب.
انتظار می رود تقاضای جهانی آب برای تولید از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۵۰ چهارصد درصد افزایش یابد که بسیار بیشتر از سایر بخش هاست. افزایش عمده در اقتصادهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه خواهد بود. بسیاری از شرکت های بزرگ پیشرفت قابل توجهی در ارزیابی و کاهش مصرف آب خود و زنجیره تامین خود داشته اند. شرکت‌های کوچک و متوسط با چالش‌های آبی مشابه در مقیاس کوچک‌تر مواجه هستند.
مورد تجاری برای بهره وری آب اغلب نیاز به یک مبادله مالی دارد. سرمایه‌گذاری در فناوری کارآمد تصفیه آب یا فرآیندهای خنک‌سازی ممکن است دوره بازگشت طولانی‌تری نسبت به بازده فوری سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت جایگزین در تولید داشته باشد.
فناوری و برنامه ریزی هوشمند، مصرف آب را کاهش می دهد و می تواند کیفیت فاضلاب را بهبود بخشد. برخی از تولیدکنندگان پیشرو نساجی تکنولوژی را معرفی کرده اند که تضمین می کند آبی که از آسیاب خارج می شود تمیزتر یا تمیزتر از آبی است که از آب آشامیدنی شهر وارد می شود. شرکت های بزرگ نوشیدنی نیز در حال بهبود بهره وری مصرف آب خود هستند و در طول ۱۰ سال گذشته به میزان قابل توجهی آب مصرفی در کارخانه های تولیدی خود را کاهش داده اند.
دنیا روی آب می چرخد
آب انرژی است؛ آب و انرژی شرکای طبیعی هستند. آب برای تولید انرژی لازم است. برای رساندن آب به انرژی نیاز است. امروزه بیش از ۸۰ درصد تولید برق توسط برق حرارتی انجام می شود. آب برای ایجاد بخار برای به حرکت درآوردن ژنراتورهای الکتریکی گرم می شود. میلیاردها گالن آب نیز برای خنک شدن مورد نیاز است. این امر مستلزم محدود کردن ساخت و استفاده از نیروگاه های زغال سنگ با کمترین کارآمدی است. انرژی آبی در سراسر جهان ۱۶ درصد از تولید برق جهانی را تشکیل می دهد – انتظار می رود ۳ هزار و ۷۰۰ سد بزرگ ممکن است بیش از دو برابر ظرفیت کل برق آبی در دو دهه آینده باشد.
تولید انرژی جدید باید از فناوری‌های خنک‌کننده خشک یا بسیار کارآمد خنک‌کننده حلقه بسته استفاده کند. استفاده از منابع آب جایگزین، مانند دریا یا فاضلاب، پتانسیل زیادی برای کاهش فشار بر منابع آب شیرین ارائه می دهد.
انرژی های تجدید پذیر از منابعی مانند نور خورشید، باد، باران، جزر و مد، امواج و گرمای زمین گرمایی به دست می آیند که به طور طبیعی دوباره پر می شوند. اینها به مقدار زیادی آب شیرین نیاز ندارند.
دنیا روی آب می چرخد
آب غذاست؛ یک لیتر آب برای آبیاری یک غذای کالری مورد نیاز است. مصرف ناکارآمد آب می تواند به معنای مصرف ۱۰۰ لیتر برای تولید یک کالری باشد. آبیاری تا ۹۰ درصد از آب برداشت شده در برخی از کشورهای در حال توسعه را می گیرد. در سطح جهان، کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب است که ۷۰ درصد از کل برداشت را به خود اختصاص داده است.
تا سال ۲۰۵۰، کشاورزی به تولید ۶۰ درصد مواد غذایی بیشتر در سطح جهان و ۱۰۰ درصد بیشتر در کشورهای در حال توسعه نیاز دارد.
رشد اقتصادی و ثروت فردی در حال تغییر رژیم‌های غذایی از نشاسته به گوشت و لبنیات است که به آب بیشتری نیاز دارند. به عنوان مثال، تولید یک کیلو برنج به حدود ۳ هزار و ۵۰۰ لیتر آب نیاز دارد، در حالی که یک کیلو گوشت گاو به حدود ۱۵ هزار لیتر آب نیاز دارد. این تغییر در رژیم غذایی بیشترین تأثیر را بر مصرف آب در ۳۰ سال گذشته داشته و احتمالاً تا اواسط قرن بیست و یکم ادامه خواهد داشت.
نرخ رشد فعلی تقاضای کشاورزی در منابع آب شیرین جهان ناپایدار است. استفاده ناکارآمد از آب برای تولید محصولات زراعی، سفره‌های زیرزمینی را تحلیل می‌برد، جریان رودخانه‌ها را کاهش می‌دهد، زیستگاه‌های حیات وحش را تخریب می‌کند و باعث شور شدن ۲۰ درصد از زمین‌های آبی جهانی شده است. برای افزایش بهره وری در استفاده از آب، کشاورزی می تواند تلفات آب را کاهش داده و از همه مهمتر بهره وری محصول را نسبت به آب افزایش دهد.
با افزایش کشاورزی فشرده، آلودگی آب ممکن است بدتر شود. تجربه کشورهای با درآمد بالا نشان می‌دهد که ترکیبی از مشوق‌ها، از جمله مقررات سخت‌گیرانه‌تر، اجرا و یارانه‌های هدفمند می‌تواند به کاهش آلودگی آب کمک کند.
دنیا روی آب می چرخد
آب برابری است؛ زنان روزانه ۲۰۰ میلیون خرج ساعت ها حمل آب می کنند. در کشورهای در حال توسعه مسئولیت جمع آوری آب هر روز به طور نامتناسبی بر دوش زنان و دختران است. به طور متوسط زنان در این مناطق ۲۵ درصد از روز خود را صرف جمع آوری آب برای خانواده خود می کنند. این زمانی است که صرف کار در یک شغل درآمدزا، مراقبت از خانواده یا حضور در مدرسه نمی شود. سرمایه گذاری در آب و فاضلاب نشان دهنده دستاوردهای اقتصادی قابل توجهی است. هر دلار سرمایه گذاری شده بازدهی بین ۵ تا ۲۸ دلار آمریکا را نشان می دهد.
تغییرات آب و هوایی بر منابع آب شیرین تأثیر منفی می گذارد. پیش‌بینی‌های کنونی نشان می‌دهد که خطرات مرتبط با آب شیرین با افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد، رقابت برای آب در میان همه کاربری‌ها و استفاده‌کنندگان تشدید می‌شود و بر امنیت آب، انرژی و مواد غذایی منطقه تأثیر می‌گذارد. این امر همراه با افزایش تقاضا برای آب، چالش های بزرگی را برای مدیریت منابع آب ایجاد می کند.
خطرات طبیعی اجتناب ناپذیر هستند، اما برای کاهش تعداد بالای تلفات می توان کارهای زیادی انجام داد. فعالیت های نادرست انسانی می تواند تأثیر بلایای مربوط به آب را ایجاد و آن را تسریع کند. این تهدیدات آبی با تغییرات آب و هوایی و فعالیت های انسانی، در شمال و جنوب سیاره ما، از شرق تا غرب افزایش یافته است. اما با آمادگی و برنامه ریزی می توان تلفات را کاهش داد. جامعه جهانی خود را متعهد به اصول پیشگیری و واکنش منسجم در بلایا کرده و اکنون نیاز به تغییرات ملموس و قابل توجه برای تحقق این امر است.
دنیا روی آب می چرخد
آب سلامت است؛ دست های پاک می تواند زندگی شما را نجات دهد. آب برای سلامت انسان ضروری است. بدن انسان می تواند هفته ها بدون غذا دوام بیاورد، اما بدون آب فقط چند روز دوام می آورد. آب برای بقای ما ضروری است. شستن مرتب دست ها برای مثال یکی از بهترین راه ها برای از بین بردن میکروب ها، جلوگیری از بیماری و جلوگیری از انتشار میکروب ها به دیگران است. تا یک تریلیون میکروب می تواند در یک گرم مدفوع زندگی کند.
در مورد بدن انسان، به طور متوسط ۵۰ تا ۶۰ درصد از آب تشکیل شده است. نوزادان بیشترین درصد آب را دارند. بدن نوزادان ۷۸ درصد آب دارد. هر روز، هر فرد برای نوشیدن، پخت و پز و بهداشت شخصی نیاز به دسترسی به آب دارد. آب برای تأسیسات بهداشتی ضروری است که سلامت یا حیثیت را به خطر نمی اندازد. سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند که سرانه ۷.۵ لیتر در روز نیازهای اکثر مردم را در اکثر شرایط برآورده می‌کند. مقدار بالاتر حدود ۲۰ لیتر سرانه در روز نیازهای اولیه بهداشتی و بهداشت اولیه مواد غذایی را برطرف می کند.
علیرغم دستاوردهای چشمگیر در دهه گذشته، ۷۴۸ میلیون تن به منبع بهبودیافته آب آشامیدنی دسترسی ندارند و ۲.۵ میلیارد تن از تأسیسات بهداشتی بهبودیافته استفاده نمی‌کنند. سرمایه گذاری در خدمات آب و فاضلاب منجر به دستاوردهای اقتصادی قابل توجهی می شود. بازده سرمایه گذاری برای دستیابی به دسترسی جهانی به سرویس بهداشتی بهبود یافته ۱ تا ۵.۵ برآورد شده است، در حالی که برای دسترسی جهانی به منابع آب آشامیدنی بهبودیافته این جیره ۱ تا ۲ تخمین زده می شود. پوشش هر فرد در سراسر جهان با آب سالم و بهداشت است. تخمین زده می شود که در یک دوره پنج ساله سالانه ۱۰۷ میلیارد دلار هزینه داشته باشد. /
* برگرفته از سایت توسعه جهانی آب سازمان ملل متحد
