نکات مهم درباره بهداشت دهان و دندان

نویسنده: شادی نوبخت
متخصص پوست و مو

پوست بزرگترین عضو بدن انسان است و به عنوان یک سد محافظتی در برابر عوامل محیطی، باکتری‌ها، ویروس‌ها و آسیب‌های فیزیکی عمل می‌کند. بیماری‌های پوستی می‌توانند تأثیر زیادی بر سلامت و کیفیت زندگی افراد بگذارند. در این مقاله به معرفی و بررسی برخی از بیماری‌های پوستی شایع و روش‌های درمانی آن‌ها می‌پردازیم.

1. آکنه (جوما)

آکنه یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی است که بیشتر در سنین نوجوانی و جوانی مشاهده می‌شود. این بیماری به دلیل مسدود شدن منافذ پوست توسط چربی و سلول‌های مرده پوست ایجاد می‌شود و باعث ایجاد جوش‌های صورت، شانه‌ها، گردن و پشت می‌شود.

علائم آکنه:

• جوش‌های سرسیاه و سرسفید

• قرمزی و التهاب پوست

• زخم‌های چرکی یا کیستی

درمان آکنه:

• استفاده از کرم‌ها و ژل‌های ضد آکنه (مانند بنزوئیل پراکسید و رتینوییدها)

• داروهای خوراکی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها

• درمان‌های لیزری و درمان‌های نوری

• در موارد شدید، درمان‌های هورمونی یا داروهای سیستمیک تجویز می‌شود.

2. اگزما (درماتیت آتوپیک)

اگزما یک بیماری پوستی التهابی است که باعث خشکی، قرمزی و خارش شدید پوست می‌شود. این بیماری معمولاً در کودکان شایع است، اما ممکن است در بزرگسالان نیز رخ دهد.

علائم اگزما:

• خشکی و ترک‌خوردگی پوست

• قرمزی و التهاب

• خارش شدید

• بثورات پوستی که معمولاً در نواحی آرنج‌ها، زانوها و صورت ایجاد می‌شود.

درمان اگزما:

• کرم‌ها و پمادهای کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب

• مرطوب‌کننده‌ها و نرم‌کننده‌ها برای حفظ رطوبت پوست

• استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها برای کاهش خارش

• داروهای ایمونولوژیک در موارد شدید

3. پسوریازیس

پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که باعث رشد سریع سلول‌های پوست می‌شود و به تشکیل لکه‌های قرمز، پوسته‌پوسته و خشک در سطح پوست منجر می‌شود. این بیماری معمولاً در نواحی آرنج‌ها، زانوها و کف دست‌ها دیده می‌شود.

علائم پسوریازیس:

• لکه‌های قرمز و پوسته‌پوسته پوست

• خارش و التهاب

• ترک‌های عمیق و خونریزی در بعضی موارد

• تغییر رنگ ناخن‌ها

درمان پسوریازیس:

• درمان‌های موضعی مانند کرم‌ها و پمادهای استروئیدی

• درمان‌های نوری و فتوتراپی

• داروهای خوراکی و بیولوژیک در موارد شدید

• مرطوب‌کننده‌ها و مراقبت از پوست

4. روزاسه

روزاسه یک بیماری پوستی مزمن است که باعث قرمزی، التهاب و جوش‌های مشابه آکنه در صورت، به‌ویژه در ناحیه گونه‌ها و بینی می‌شود. این بیماری معمولاً در افراد بالای 30 سال شایع است و می‌تواند در مراحل پیشرفته‌تر باعث بزرگ شدن غدد چربی پوست (به ویژه در بینی) شود.

علائم روزاسه:

• قرمزی و التهاب صورت، به‌ویژه در نواحی گونه‌ها و بینی

• جوش‌های قرمز و چرکی

• احساس سوزش یا خشکی پوست

• تغییرات در ظاهر پوست (بزرگ شدن منافذ و ضخیم شدن پوست)

درمان روزاسه:

• استفاده از داروهای موضعی (مانند متروانی‌دازول یا ایزوترتینوئین)

• آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی برای کاهش التهاب و عفونت

• درمان‌های لیزری و نوری

• پرهیز از عواملی که می‌توانند روزاسه را تشدید کنند، مانند نور خورشید و غذاهای تند

5. آلودگی‌های قارچی پوست

آلودگی‌های قارچی پوست از جمله بیماری‌هایی هستند که به دلیل رشد قارچ‌ها روی پوست ایجاد می‌شوند. این بیماری‌ها می‌توانند باعث خارش، قرمزی و التهاب پوست شوند و معمولاً در نواحی مرطوب بدن مانند کشاله ران، زیر بغل و پاها دیده می‌شوند.

علائم آلودگی قارچی:

• خارش و قرمزی پوست

• لکه‌های دایره‌ای با مرزهای واضح و پوسته‌پوسته

• ریزش پوست یا پوست خشک و ترک‌خورده

درمان آلودگی‌های قارچی:

• استفاده از داروهای ضد قارچ موضعی مانند کرم‌ها و اسپری‌ها

• داروهای ضد قارچ خوراکی در صورت شدت بیماری

• حفظ بهداشت و خشکی پوست برای جلوگیری از رشد قارچ‌ها

6. ویتیلیگو

ویتیلیگو یک بیماری پوستی است که باعث از دست رفتن رنگدانه‌های پوست و ایجاد لکه‌های سفید می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر نقطه از بدن رخ دهد و تأثیر زیادی بر ظاهر فرد بگذارد.

علائم ویتیلیگو:

• لکه‌های سفید روی پوست که معمولاً در دست‌ها، صورت، نواحی تناسلی و نواحی دیگر ایجاد می‌شود.

• تغییر در رنگ مو، که ممکن است سفید یا خاکی شود.

درمان ویتیلیگو:

• استفاده از کرم‌های استروئیدی برای تحریک تولید رنگدانه

• درمان‌های نوری (مثل فتوتراپی)

• در برخی موارد، پیوند پوست یا رنگ‌سازی با استفاده از روش‌های جراحی

7. آلرژی پوستی و کهیر

کهیر و حساسیت‌های پوستی به‌طور معمول به علت واکنش‌های آلرژیک به مواد خاص، مانند غذاها، داروها، گیاهان یا گرده‌ها ایجاد می‌شوند. این بیماری‌ها باعث بروز قرمزی، تورم و خارش شدید در پوست می‌شوند.

علائم کهیر:

• لکه‌های قرمز یا سفید بر روی پوست که به سرعت ظاهر می‌شوند

• خارش شدید

• تورم و التهاب

درمان کهیر و حساسیت‌های پوستی:

• استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها برای کاهش واکنش‌های آلرژیک

• استفاده از کرم‌های ضد التهاب و مرطوب‌کننده‌ها

• اجتناب از عواملی که باعث تحریک آلرژی می‌شوند

نتیجه‌گیری

بیماری‌های پوستی می‌توانند از مشکلات خفیف و گذرا تا مشکلات مزمن و شدید متغیر باشند. درک علائم و درمان‌های مربوط به بیماری‌های پوستی شایع می‌تواند کمک‌کننده باشد تا افراد بتوانند به‌موقع اقدامات لازم را انجام دهند. در صورتی که علائم شدید یا مزمن شوند، مشاوره با پزشک متخصص پوست برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.

نکات مهم درباره بهداشت دهان و دندان
نویسنده: دکتر نوید مرادی
دندان‌پزشک عمومی

دهان سالم نشانه‌ای از سلامت عمومی بدن است. مراقبت از بهداشت دهان و دندان نه‌تنها از پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه جلوگیری می‌کند، بلکه در پیشگیری از برخی بیماری‌های قلبی، دیابت و عفونت‌های سیستمیک نیز نقش دارد. در ادامه، به مهم‌ترین نکات مربوط به بهداشت دهان و دندان می‌پردازیم که رعایت آن‌ها می‌تواند سلامت دهان شما را به‌طور مؤثری حفظ کند.

1. مسواک زدن صحیح و منظم

• حداقل دو بار در روز (صبح و قبل از خواب) مسواک بزنید.

• از مسواک با برس نرم استفاده کنید و هر سه تا چهار ماه یک‌بار آن را تعویض کنید.

• مسواک را با حرکات آرام و دایره‌ای روی دندان‌ها بکشید.

• حتماً روی زبان را نیز مسواک بزنید؛ چون محل تجمع باکتری‌هاست.

🔹 پیشنهاد دکتر مرادی: از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید تا مینای دندان تقویت شود و از پوسیدگی جلوگیری شود.

2. نخ دندان را فراموش نکنید

نخ دندان مکمل مسواک است و ذرات غذایی و پلاک‌هایی را که در بین دندان‌ها باقی می‌مانند، خارج می‌کند.

• روزانه یک‌بار از نخ دندان استفاده کنید.

• با ملایمت نخ دندان را بین دندان‌ها حرکت دهید تا لثه آسیب نبیند.

3. استفاده از دهان‌شویه

دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده به کاهش باکتری‌های مضر کمک می‌کند و بوی بد دهان را از بین می‌برد.

• بعد از مسواک و نخ دندان از دهان‌شویه استفاده شود.

• برای کودکان، دهان‌شویه‌های مخصوص با دوز پایین‌تر تهیه شود.

4. تغذیه سالم برای دندان سالم

آنچه می‌خورید تأثیر مستقیم بر سلامت دندان‌ها دارد.

• مصرف زیاد قند، شیرینی و نوشیدنی‌های گازدار باعث پوسیدگی دندان می‌شود.

• میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات و آب کافی به تقویت مینای دندان کمک می‌کنند.

• جویدن آدامس بدون قند بعد از وعده‌های غذایی، بزاق را افزایش می‌دهد و به پاک شدن مواد غذایی از روی دندان‌ها کمک می‌کند.

5. اجتناب از عاداتی که به دندان آسیب می‌زنند

• جویدن یخ یا باز کردن درب بطری با دندان می‌تواند باعث شکستگی دندان شود.

• سیگار کشیدن و مصرف دخانیات باعث زردی دندان، بیماری لثه و بوی بد دهان می‌شود.

• دندان قروچه (به‌ویژه شب‌ها) می‌تواند باعث ساییدگی مینای دندان شود.

6. معاینه منظم دندان‌پزشکی

حتی اگر مشکلی احساس نمی‌کنید، هر 6 ماه یک‌بار برای معاینه به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
این مراجعات به شناسایی مشکلات احتمالی در مراحل اولیه و جلوگیری از بروز بیماری‌های جدی کمک می‌کند.

7. توجه به سلامت لثه‌ها

لثه سالم صورتی‌رنگ است و خونریزی ندارد.
خونریزی لثه، بوی بد دهان، التهاب یا قرمزی لثه‌ها نشانه‌هایی از بیماری لثه هستند.

• در صورت مشاهده این علائم، سریعاً به دندان‌پزشک مراجعه کنید.

• مسواک زدن ملایم و استفاده از نخ دندان می‌تواند از بیماری‌های لثه پیشگیری کند.

8. بهداشت دهان کودکان را جدی بگیرید

• از زمان رویش اولین دندان شیری، مراقبت از دندان کودک را آغاز کنید.

• تا سن 7 سالگی، مسواک زدن کودک باید تحت نظر والدین انجام شود.

• استفاده از خمیردندان‌های مخصوص کودکان با میزان فلوراید کنترل‌شده ضروری است.

نتیجه‌گیری

مراقبت روزانه و منظم از دهان و دندان، نه‌تنها لبخندی زیبا به شما می‌بخشد، بلکه سلامت عمومی شما را نیز بهبود می‌بخشد. با رعایت نکات ساده‌ای مانند مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، تغذیه سالم و مراجعه دوره‌ای به دندان‌پزشک، می‌توانید از بسیاری از مشکلات دندانی پیشگیری کنید.