حاشیه فرهنگ| خسارتهای نبود پیوست رسانهای برای هفته کتاب
هفته کتاب فرصت مناسبی است تا بستری برای آشنایی عمومی جامعه با تازهترین کتابهای تولید شده است، فراهم شود اما این دقیقا اتفاقی است که در کشور انجام نمیشود.
حمید روشن ضمیر| مراسم سالانه هفته کتاب که دیگر در تقویم رسمی رویدادهای فرهنگی ایران مبدل به یک اتفاق روتین و ثابت شده است، از 25 آبانماه در دست برگزاری قرار خواهد گرفت. جزئیات برنامههای هفته کتاب نیز در روز 20 آبان و در قالب نشستی خبری به اطلاع جامعه فرهنگی ایران قرار میگیرد. این در حالی است که به دلیل شیوع بیماری کرونا در سال جاری این اتفاق فرهنگی امسال در محاق ویژهای قرار گرفته و بسیاری از اتفاقات روتین آن مانند انواع رویدادهایی که در قالب نشست و میزگرد و … برگزار میشد امکان برگزاری ندارد.
شرایط اپیدمی کرونا و موقعیت خاصی که این رویداد ایجاد کرده است زمان مناسبی بود تا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به پوست اندازی برنامههایی از این دست فکر میکرد؛ برنامههایی که برخلاف نام و حاشیههای درشت خود در عمل اتفاقی ویژه در فرهنگ عمومی کشور و برای عموم مردم ایفا نمیکنند.
اگر از نگاه بیلان محور دستگاههای فرهنگی در حوزه کتاب عبور کنیم در حال حاضر مهمترین موضوع برای توسعه کتاب و کتابخوانی آشتی دادن و معرفی کردن کتاب خوب برای مردم و در یک کلام رساندن پیشنهادهای خوب کتاب به مخاطبان است.
در این میان هفته کتاب فرصتی مناسب است تا بستری برای آشنایی عمومی جامعه با تازهترین کتابهایی که در کشور تولید و در دست انتشار است، فراهم شود. اما این دقیقا اتفاقی است که در ایام هفته کتاب در کشور انجام نمیشود. کتاب خوب نه در تبلیغات شهری و با هماهنگی نهاد مدیریت شهری به چشم مخاطب میرسد، در محلهای پرتجمع شهر مانند مترو و پایانههای شهری و …، نه در رسانه ملی اعم از رادیو و تلویزیون و نه تقریبا هیچ جای دیگری. به عبارت صحیحتر هفته کتاب هرگز در ایام برگزاری خود پیوستی رسانهای به منظور تلنگر زدن به جامعه برای آشنایی با عناوین تازه، کاربردی، جذاب و متناسب با نیاز آنها نداشته است.
کتاب برخلاف سایر محصولات فرهنگی به منظور ترویج در سطح شهر و در قالب تبلیغات عمومی همواره با مهجوریت و بیتوجهی همراه بوده است و بر خلاف سینما به دلیل گردش مالی کم خود راهی برای به تبلیغات شهری نداشته است. این مساله لزوم حمایت از آن برای معرفی گسترده شهر به شهر در قالب ایام هفته کتاب را پررنگ میکند.
ساخت و پخش برنامههای تلویزیونی زنده به منظور معرفی اهل قلم و فعالان نشر، تولید گسترده در برنامههای رادویی برای معرفی کتاب و نیز پویشهای رسانهای در فضای مجازی برای معرفی کتاب در شبکههای اجتماعی همواره از کاستیهای ایام هفته کتاب بوده است و حتی از ظرفیت اهالی رسانه که در یک مراسم دو ساعته و جشنواره خلقالساعه کتاب و رسانه سعی در تجلیل جمعی از آنها میشود نیز برای این مهم استفاده نمیشود.
بر همین اساس است که سالهای سال است که هفته کتاب به یک برنامه تشریفاتی فرهنگی و بدون تعارف یک برنامه کم خاصیت مبدل شده است. این موضوع زمانی خودش را بیشتر به رخ میکشد که مرور کنیم در ایام نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سال جاری و در مدت پنج روز بیش از 200 رویداد رسانه محور با موضوع گفت شنود میان اهالی کتاب و قلم در دستور کار قرار گرفت که همگی نیز به دلیل شیوع کرونا به صورت غیر حضوری و رسانهای به سمع و نظر مخاطبان خود رسیده است.
هفته کتاب در سال جاری فرصتی مناسب برای تدوین پیوست رسانهای تازه برای فعالیت در عرصه کتاب برای عمومی جامعه ایران بود که به نظر میرسد مانند بسیاری از اتفاقات مشابه با بیتوجهی به این موضوع، به فراموشی سپرده شده و در نهایت به برگزاری چند رویداد و البته طرح فروش یارانهای پاییزه کتاب و … محدود میشود که البته این موضوع پایانی نیز خود موضوع یادداشتهای دیگری است.