نویسنده: دکتر نوید مرادی
متخصص چشم‌پزشکی
در دنیای امروز، استفاده از دستگاه‌های دیجیتال همچون گوشی‌های هوشمند، رایانه‌ها، تبلت‌ها و تلویزیون‌ها بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره ما شده است. با این حال، استفاده طولانی‌مدت از این دستگاه‌ها می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت چشم‌ها بگذارد. مشکلاتی مانند خشکی چشم، تاری دید، درد و خستگی چشم‌ها از جمله عوارض شایع استفاده زیاد از نمایشگرها هستند. در این مقاله، به بررسی روش‌ها و راهکارهایی برای مراقبت از سلامت چشم‌ها در دنیای دیجیتال می‌پردازیم.
1. سندرم بینایی کامپیوتری (CVS)
یکی از مشکلات رایج در دنیای دیجیتال، سندرم بینایی کامپیوتری یا CVS است. این سندرم به مجموعه‌ای از علائم مانند خشکی چشم، خستگی چشم، تاری دید، سردرد و درد گردن و شانه‌ها اطلاق می‌شود که به‌طور معمول در اثر استفاده طولانی‌مدت از کامپیوتر، گوشی یا سایر دستگاه‌های دیجیتال به وجود می‌آید. این علائم بیشتر زمانی بروز می‌کنند که فرد برای مدت زمان طولانی بدون استراحت به صفحه نمایش نگاه کند.
2. نکات مهم برای محافظت از چشم‌ها در دنیای دیجیتال
الف) رعایت قانون 20-20-20
یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای کاهش فشار بر چشم‌ها، استفاده از قانون 20-20-20 است. طبق این قانون، هر 20 دقیقه که به صفحه نمایش نگاه می‌کنید، باید به مدت 20 ثانیه به چیزی که حداقل 20 فوت (تقریباً 6 متر) از شما فاصله دارد، نگاه کنید. این کار به چشمان شما استراحت می‌دهد و از خستگی آن‌ها جلوگیری می‌کند.
ب) تنظیم نور محیطی و صفحه نمایش
نور نامناسب محیط و صفحه نمایش می‌تواند فشار زیادی به چشم‌ها وارد کند. از تنظیم روشنایی صفحه نمایش و استفاده از فیلترهای ضد نور آبی برای کاهش تابش نور آبی مضر کمک بگیرید. همچنین، بهتر است نور محیط اطراف شما به‌طور یکنواخت و غیرمستقیم باشد تا از تابش مستقیم به چشمان شما جلوگیری کند.
پیشنهاد دکتر نوید مرادی: برای استفاده راحت‌تر از صفحه نمایش در شب، از حالت شب یا فیلتر نور آبی در گوشی‌ها و رایانه‌ها استفاده کنید.
ج) حفظ فاصله مناسب از صفحه نمایش
مراقب فاصله مناسب بین چشم‌ها و صفحه نمایش باشید. بهترین فاصله برای نگاه کردن به صفحه نمایش کامپیوتر یا گوشی، حدود 50 تا 70 سانتی‌متر است. علاوه بر این، صفحه نمایش باید در سطح چشم یا کمی پایین‌تر قرار گیرد تا از خم شدن گردن و خستگی بیشتر جلوگیری شود.
د) استفاده از عینک مخصوص
اگر نیاز به استفاده طولانی از کامپیوتر یا گوشی دارید، استفاده از عینک‌های مخصوص ضد نور آبی یا عینک‌های مخصوص کامپیوتر می‌تواند کمک‌کننده باشد. این عینک‌ها می‌توانند اشعه‌های مضر را فیلتر کنند و از خستگی چشم جلوگیری کنند.
پیشنهاد دکتر نوید مرادی: اگر از لنزهای طبی استفاده می‌کنید، برای استفاده از دستگاه‌های دیجیتال، استفاده از عینک‌های مخصوص ممکن است مفیدتر باشد.
ه) مرطوب نگه داشتن چشم‌ها
خشکی چشم یکی از مشکلات رایج استفاده طولانی‌مدت از دستگاه‌های دیجیتال است. برای جلوگیری از خشکی چشم، توصیه می‌شود که از قطره‌های مرطوب‌کننده چشم استفاده کنید و سعی کنید تعداد پلک زدن خود را افزایش دهید. همچنین، در صورت امکان، محیط خود را مرطوب نگه دارید تا خشکی چشم کاهش یابد.
و) انجام تمرینات چشم
تمرینات ساده برای چشم‌ها می‌تواند به کاهش فشار و خستگی چشم کمک کند. به‌طور مثال، به مدت 10 ثانیه چشمان خود را بسته و سپس به آرامی باز کنید. این کار به کاهش خشکی و خستگی چشم کمک می‌کند.
ز) استراحت منظم و خواب کافی
استراحت مناسب و خواب کافی برای سلامت کلی چشم‌ها بسیار ضروری است. خواب به چشم‌ها فرصت می‌دهد تا خود را بازسازی کرده و از آسیب‌های احتمالی ناشی از استفاده طولانی‌مدت از دستگاه‌ها پیشگیری کنند.
3. نقش نور آبی در سلامت چشم‌ها
نور آبی که از صفحه نمایش‌های دیجیتال ساطع می‌شود، می‌تواند به مرور زمان برای چشم‌ها آسیب‌زننده باشد. این نور می‌تواند باعث آسیب به سلول‌های شبکیه و کاهش کیفیت خواب شود. استفاده طولانی‌مدت از دستگاه‌های دیجیتال می‌تواند خواب شبانه را تحت تأثیر قرار دهد و باعث بی‌خوابی شود.
پیشنهاد دکتر نوید مرادی: استفاده از فیلترهای نور آبی و یا کاهش میزان نور صفحه نمایش در شب می‌تواند به کاهش تأثیرات منفی نور آبی کمک کند.
4. مراقبت‌های پزشکی و مراجعه به پزشک
اگر علائم چشم مانند خشکی، خستگی یا تاری دید به مدت طولانی ادامه پیدا کرد، باید به چشم‌پزشک مراجعه کنید. چشم‌پزشک می‌تواند معاینات لازم را انجام دهد و در صورت لزوم، درمان‌های مناسب را توصیه کند.
نتیجه‌گیری
با افزایش استفاده از دستگاه‌های دیجیتال در زندگی روزمره، مراقبت از سلامت چشم‌ها بیش از پیش ضروری شده است. رعایت نکاتی مانند قانون 20-20-20، تنظیم نور محیط، استفاده از عینک‌های ضد نور آبی و انجام تمرینات چشم می‌تواند به پیشگیری از مشکلات چشمی کمک کند. همچنین، استراحت منظم و مراجعه به پزشک برای بررسی وضعیت چشم‌ها به‌ویژه در صورت بروز علائم غیرطبیعی، می‌تواند سلامت چشم‌ها را حفظ کند.
