شفیع بهرامیان
شفیع بهرامیان، روزنامه نگار و مدرس حوزه رسانه با اشاره به نقض حریم خصوصی انسان ها از انتشار فیلم و عکس جنازه متوفیان حوادث در فضای مجازی و رقابت شکل گرفته برای انتشار چنین مواردی انتقاد کرده و معتقد است؛ انتشار تصاویر یا فیلم جسد متوفیان بدون رضایت خانواده آنها، هتک حرمت و نقض حریم خصوصی تلقی شود.
همین یک شب پیش بود که من و شما و بقیه، دوربین به دست، در کناره‌های آن سد مترصد درآوردن پیکر یک انسان در آب بودیم و وقتی به همت غواصان جسد پیدا شد، یادتان هست چگونه از سر و کول هم بالا می‌رفتیم تا تصویر او را -که هر یک از امدادگران دست‌وپاهایش را گرفته بودند تا به ساحل آورند-، ثبت و سپس در کمترین زمان برای مخاطبان و فالویرهای خودمان منتشر کنیم! غافل از اینکه آن فرد شاید خواهر یک جوان، مادر یک فرزند، همسر یک شوهر، دختر یک پدر، جگرگوشه یک مادر، عروس یک خاندان، نواده یک طایفه، دخترعمو، دخترخاله و دختر دایی چند داغ‌دیده و از همه مهم‌تر او یک انسان بود با حقوق عرفی، شرعی، قانونی، ذاتی و انسانی خودش که حتی پس از مرگ هم باید از حمایت آن برخوردار می‌بود.
راستی وقتی این‌گونه بی‌محابا از چنین صحنه‌هایی تصویر گرفته و منتشر می‌کنیم؛ هیچ به حریم خصوصی و اخلاقی یک انسان فوت‌شده و یا داغ دل بستگان و نزدیکان و آشنایان آن فکر می‌کنیم یا فقط در فکر افزایش عضو و ممبر برای رسانه و کانال خود هستیم! نفرمایید که رسالت رسانه همین است که هرگز چنین نیست و پخش زنده و پشت سرهم لحظات درآوردن پیکر یک خانم از داخل دریاچه سد و یا خارج کردن جسد خونین در ماشین له‌شده و سایر حوادث هرگز رسالت و وظیفه هیچ رسانه حرفه‌ایی نیست و در این‌گونه موارد صرفاً باید به یک عکس کلی بدون نشان دادن تصویر متوفی و وضعیت آشفته پیکر و … و ذکر خبر در متنی کوتاه بسنده کرد تا نه دل بازماندگان بلرزد و نه پمپاژ ناامیدی و غم و رنج به بیماران قلبی و کودکان و جامعه انجام گیرد و نه حقوق یک انسان دست‌کوتاه شده از دنیا پایمال شود.
در بسیاری از ممالک و فرهنگ‌ها، نمایش جسد به‌عنوان بی‌احترامی به مردگان تلقی می‌شود، همچنین نمایش خودکشی می‌تواند به‌ویژه برای افراد آسیب‌پذیر، الهام‌بخش تکرار آن باشد. حتی نمایش جسد یا خودکشی می‌تواند باعث ناراحتی یا آشفتگی عمومی شود.
* انتشار تصاویر یا فیلم‌های جسد متوفیان بدون رضایت خانواده آنها می‌تواند به‌عنوان هتک حرمت و نقض حریم خصوصی تلقی شود.
* این عمل می‌تواند باعث سوگواری و رنج بیشتر خانواده داغدار شود.
* در برخی موارد، انتشار تصاویر جسد متوفیان می‌تواند برای اهداف خاص، مانند ترویج خشونت یا نفرت پراکنی، مورداستفاده قرار گیرد.
* در بسیاری از کشورها، قوانینی برای محافظت از حریم خصوصی افراد فوت‌شده وجود دارد.
* در بسیاری از ادیان، احترام به جسد متوفیان واجب است.
* رسانه‌ها در انتشار تصاویر یا فیلم‌های جسد متوفیان باید مسئولیت اخلاقی و اجتماعی خود را در نظر بگیرند.
* انتشار تصاویر یا فیلم‌های جسد متوفیان می‌تواند به جامعه آسیب برساند و باعث ایجاد ترس و اضطراب شود.
* باید به حریم خصوصی و احساسات خانواده داغدار و باورها و ارزش‌های مذهبی جامعه خود احترام بگذاریم.
▫️در اینجا چند نمونه از هتک حرمت رسانه‌ای جسد متوفیان آورده شده است:
* انتشار تصاویر یا فیلم‌های جسد متوفیان در تصادفات یا صحنه‌های جنایت، سوانح طبیعی و خودکشی
* انتشار تصاویر یا فیلم‌های جسد متوفیان در مراسم تشییع‌جنازه یا خاک‌سپاری
* انتشار تصاویر یا فیلم‌های جسد متوفیان برای اهداف سیاسی یا تبلیغاتی
چند نمونه از اقداماتی که می‌توان برای جلوگیری از هتک حرمت رسانه‌ای جسد متوفیان انجام داد آورده شده است:
* آموزش مردم، روزنامه‌نگاران و عکاسان در مورد اخلاق انتشار تصاویر جسد متوفیان
* وضع قوانین و مقررات برای محافظت از حریم خصوصی افراد فوت‌شده
* افزایش آگاهی عمومی در مورد موضوع هتک حرمت رسانه‌ای جسد متوفیان
هتک حرمت رسانه‌ای جسد متوفیان موضوعی مهم است که باید به آن توجه شود. با رعایت اخلاق، قانون و احترام به باورهای مذهبی، می‌توان از این عمل ناپسند جلوگیری کرد.
