طبق آخرین آمار ارائه شده؛ اکنون دریاچه ارومیه تنها۸۱۹.۱۰ کیلومتر مربع وسعت و ۱.۱۰ میلیارد مترمکعب آب دارد. پروژه های انتقال آب علیرغم اینکه تاثیر چندانی در احیا ندارند، همچنان در انتظار افتتاح اند و دریاچه در سکوت، در انتظار مرگی است که به آن تحمیل شد.
به گزارش پایگاه خبری زریان به نقل از کردپرس، بخش عظیمی از دریاچه ارومیه، در حال حاضر آرام و بی صدا خشک شده و چیزی غیر از شوره زار نمک از نگین فیروزه ای ایران باقی نمانده است. در واقع هر چه از دستشان بر آمد، کردند، اما نه برای احیا.
دریاچه ارومیه اکنون حدود ٩۵ درصد حجم آبی خود را از دست داده و کار به جایی رسیده که بعد از منحل شدن ستاد مثلا احیای دریاچه ارومیه، دیگر حتی شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی هم که مسئولیت نشر آمار و تراز آبی دریاچه را عهده دار شده بود، از اردیبهشت ماه سال جاری دیگر آماری ارائه نمی دهد!
حالا همه خشک شدن دریاچه را باور کرده اند و گاهی مسئولی از سر اجبار، از برنامه هایی رویایی برای احیا خبر می دهد، دیگر نه خبری از برنامه های گزاف و هزینه بر است و نه امیدی به احیا، حالا مسئولان دست روی دست گذاشته و منتظر قهر طبیعت اند.
آخرین آماری که از تراز دریاچه ارومیه ارائه شده از سوی شرکت آب منطقه ایی آذربایجان شرقی است که وضعیت دریاچه را در ٢٩ مهر ماه امسال را نشان می دهد و بر حسب آن تراز دریاچه ارومیه با ۴٧ سانتی متر کاهش نسبت به مدت مشابه در سال گذشته به ۱۲۷۰.۰۷ رسیده است.
همچنین بر اساس همین آمار، وسعت دریاچه ارومیه با ۱۱۱۲.۱۸ کیلومترمربع کاهش نسبت به مدت مشابه سال گذشته و ۱۰۲ کیلومترمربع کاهش نسبت به یک مهر ۱۴۰۱ به ۸۱۹.۱۰ کیلومتر مربع رسیده است. این در حالی است که شهریور ماه امسال مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود: «دو قسمت شمالی و جنوبی دریاچه ارومیه از هم جدا شده و حدودا ۱۰۰۰ کیلومتر مربع از دریاچه باقی‌مانده که در صورت عدم تحقق حق‌آبه باتوجه به تبخیر بالایی که وجود دارد، قطع به یقین امیدی به احیای دریاچه نخواهد بود».
اکنون با توجه به صفر بودن ورودی به دریاچه ارومیه وسعت آن به ۸۱۹.۱۰ کیلومتر مربع کاهش یافته و پیش بینی می شود در پاییز خشک ١۴٠١، این میزان همچنان کاهشی باشد!
حجم آب دریاچه هم نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱.۲۹ میلیاردمترمکعب کاهش یافته به ۱.۱۰ میلیارد مترمکعب رسیده است.
در این شرایط، تونل انتقال آب زاب به دریاچه با بیش از ٣هزار میلیارد تومان هزینه به عنوان بزرگترین پروژه احیای دریاچه ارومیه، به طول ٧٠٠ متر از اواسط تابستان سال جاری ترک خورده و همچنان در حال ترمیم است، این در حالی است که استاندار آذربایجان غربی این ترک خوردگی را ناچیز قلمداد کرده بود! اما تداوم این وضعیت سبب شد نظارت بر پروژه انتقال آب زاب به دریاچه ارومیه از استان آذربایجان‌غربی سلب شود!
مدیرکل بازرسی آذربایجان‌غربی اخیرا در نشستی خبری اعلام کرد: «نظارت بر پروژه تونل انتقال آب زاب به دریاچه ارومیه بر عهده آذربایجان‌غربی بود، اما این ظرفیت را از خود نشان ندادند و نظارت از استان سلب شد و در حال حاضر نظارت بر اجرای پروژه و اتمام آن به عهده وزارت نیرو گذاشته شده‌است».
از سویی دیگر ٢ خط انتقال پساب تصفیه شده ارومیه و تبریز هم که وزیر نیرو وعده افتتاحشان را زودتر از تونل انتقال آب داده بود، توانایی انتقال تنها ١٧٢ میلیون متر مکعب آب به دریاچه را دارند که به همراه انتقال سالانه ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب از رودخانه زاب، در کل ٧٧٢ میلیون متر مکعب در سال (بدون احتساب تبخیر) آب به دریاچه خواهد رسید که این مقدار باز هم کفاف هیولای نمکی ته دریاچه را نمی دهد!
ناگفته نماینده که این پروژه ها پیشرفت چندانی نداشته و همچنان در انتظار افتتاح اند.
اکنون ٩۵ درصد حجم آب دریاچه ارومیه از دست رفته، بخش جنوبی کاملا خشک شده و دولت سیزدهم هم متاسفانه به دوباره کاری های دولت های قبلی روی آورده است و عملا برای احیای دریاچه کار خاصی انجام نمی شود به غیر از دخالت بیشترعوامل انسانی در محیط و نظاره گر بودن از بین رفتن نگین فیروزه ایی ارومیه!
در این وضعیت قابل پیش بینی است که شرایط دریاچه ارومیه و منطقه بیش از پیش بحرانی تر می شود. در واقع ٨ سال زمان داشتند تا بزرگترین دریاچه آب شور خاورمیانه و ششمین دریاچه آب شور دنیا را در ارومیه نجات دهند، اما در این سالها بالغ بر ١۵ هزار میلیارد تومان خرج کردند و عاقبت دریاچه خشک شده تحویل دادند در حالی که در تمام این مدت به غیر از رهاسازی آب از سدها کاری انجام نگرفته و دریاچه ارومیه تنها بازیچه عده ایی شد که نام خود را اعضای ستاد احیا و حامیانشان گذاشته بودند.
نایب رئیس هیات تحقیق و تفحص از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه هم در این باره گفته بود: «استان های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان در ۹ سال گذشته به جای این که از بودجه های سالیانه خود برای عملکردهای عادی هزینه کنند، خودشان را به اعتبارات ستاد احیای دریاچه ارومیه وصل کرده بودند و با استفاده از این اعتبارات به خرید خودرو برای دستگاه های اجرایی یا پرداخت حقوق پرسنل پرداختند».
حالا دولت جدید می خواهد دریاچه را مجددا اسیر تراژدی دوباره کاری کند اما هیچ برنامه خاصی برای احیا ندارند، مگر انتظار برای معجزه حیات دوباره دریاچه به کما رفته!
گزارش/ تانیا شعفی
