در گفتار پیش رو سعی بر آن داریم تا بە بررسی وضعیت کنونی اجارە بها در بوکان بپردازیم. بنابراین از شما خواستارم چە موجر باشید و چە مستاجر تا پایان بە دقت مطالب را بخوانید.
سبک کرایە در بوکان بدین صورت است کە مبلغی بە عنوان پیش و مبلغی بە عنوان کرایه در نظر گرفتە می شود کە معمولا مبلغ پیش مبلغی منطقی بود و کرایە هم تا حدودی.اما روش دوم تا جایی کە یادم هست تا دو سە سال قبل هم اگر نام رهن می آمد معمولا خود رهن مبلغ زیادی بود و مبلغ کرایه یا وجود نداشت یا بسیار ناچیز می شد. اکنون بوکانیان سبک جدیدی در کرایە اختراع نمودەاند. نام رهن می آورند و سپس کرایەای گزاف هم می خواهند ،انگار صاحب مغازە ها و صاحبخانە ها چیزی بە نام معاملە دو سر بُرد یا بُرد – بُرد شنیدەاند. شاید این دو سر برد از طرف آنان طوری دیگر معنا شدە لابد پیش خود گفتەاند کە «مبلغ رهن بالا و کرایەی بالا ، همین خوبە، این یعنی دو سر برد!» در این مورد احتمالا شاهکار کردەایم!اختراع جالبی است نە!؟
اما بگذارید سراغ دلایل این عزیزان برویم. همین عزیزان کە از بندە داناتر بە مسائل اقتصادی هستند هنگام انتخاب اجارە بە تورم سالانە متوسل می شوند و همان یک مورد را تنها دلیل خود برای چنین اجارەها و رهن های سنگین می دانند. خوب دلیل شما قبول اما اما اما…یک لحظە صبر کنید، بیایید نگاە دقیقتری بندازیم:
۱٫ زمانی کە شما پیش کرایه یا رهن سنگین طلب می کنید، سال آیندە همان مبلغ را بە مستاجر درماندە برمی گردانید. در حالی کە تورم باعث شدە ارزش پول او کمتر شود. در این میان شما دوبارە برای اجارە همان مکان بە دلیل تورم از او خواستار مبلغ بیشتری هستید. آیا اشکال کار را نمی بینید؟ یا می بینید و خود را بە کوری می زنید! اولا شما با این کار قدرت مالی مستاجر خود را پایین آوردەاید. شاید بگویید:« ندارد بذارد برود. یکی دیگر چنین بهایی را خواهد داد. ارزش ملک خود را پایین نمی آورم». اما موجر گرامی شما این اشتباە را برای مستاجر بعدی و بعدی و بعدی تکرار می کنید. تا جایی کە مگر فقط خودتان ملک خودتان را اجارە کنید.
ثانیا چرا تورم فقط برای زمانی کە پیش و رهن می خواهید وجود دارد و زمانی کە مبلغ را بە مستاجر گرامی بر می گردانید،تورمی در کار نیست!؟ در صورتی کە شما هم می دانید.
۲٫ پس اگر تورم زمان طلب رهن زیاد وجود دارد،هنگام باز پس دادن آن مبلغ و مال هم باید باشد. بنابراین شما موظفید کە آن مبلغ را بە اضافە تورم بە مستاجر برگردانید. چیز سختی نیست. جایتان را کمی عوض کنید همین شما خودتان هنگام بازپس گرفتن مالتان همین ادعا را خواهید داشت.
۳٫ از لحاظ شرعی هم بماند کە رهن خود جای ابهام دارد و بسیاری از علما آن را حرام می دانند. شاید الان بهتر معلوم باشد چرا از نظر آنان حرام است.
۴٫از لحاظ اقتصادی هم بماند کە همین کار تورم بیشتری بر جامعە تحمیل می کند.
۵٫از لحاظ اخلاقی هم شما اجازە ندارید با آن پول کار دیگری انجام دهید بلکە باید بە صورت امانتی پیشتان بماند و در امانت نباید خیانت کرد و با آن معاملە کنید.
خوب حالا راە چارە چیست؟
راە چارە از دو حال خارج نیست:
۱٫یا بایستی مبلغ پیش و رهن و کرایه ها را پایین تر بیاوریم.
۲٫یا اینکە مستاجر در زمان دادن آن مبلغ بە شما شرط کند کە با این پول در حال حاضر فلان مقدار طلا می توانم بخرم. شما سال آیندە بە اندازە همین مقدار طلا بە علاوە مبلغ تورم سالانە بایستی بە بندە پول برگردانید. این راە چارە را باید حتما مستاجرین اعمال کنند تا مورد ظلم قرار نگیرند.
۶٫ اجارە بهاهای سنگین،باعث گسترش فقر و فساد بیشتر در جامعە می شود و دود این فساد بە چشم شما صاحبان ملک های عزیز برخواهد گشت. کمی فکر کنید خودتان خواهید فهمید.
خاطرەای را تعریف می کنم. سال۹۷ در یکی از موسسات خیریه شهرمان،پیرزنی برای کمک مراجعە کرد بود. این پیرزن تمام طلایی کە داشتە بود را زمانی فروختە بود کە ۱۵میلیون تومان قیمت داشت و با آن ۱۵ میلیون،برایش یک مسکن اجارە گرفتە بودند.حالا در سال ۹۷همان مقدار طلای او مبلغی بسیار بیشتر از ۳۰میلیون تومان ارزش داشت. اکنون صاحب خانە بە او ۱۵میلیون را بر گرداندە بود. واقعا جای شکر بود!عجب امانتدار خوبی بود!
ما این گونە بی رحم نبودەایم و نیستیم. بگذارید تا عطوفت،مهربانی،رشد و بالندگی را بە فزندانمان در آیندە انتقال دهیم،نە ظلم و زورگویی بە هم نوع. آنچنان کە همان فرزندانمان نیز ما را لعن و نفرین کنند برای شرایط سختی کە برایشان ساختیم.
یادمان باشد همە ما سوار بر یک کشتی هستیم و «اگر دین ندارید،لااقل آزادە باشید.»
مردانگی و آزادگی را بە بهای ظلم بر یکدیگر نفروشیم.
