روزهایی که شیوع ویروس کرونا و راهکارهای فرار از این ویروس، دغدغه اصلی مردم شده، صف‌های طولانی، ازدحام و تجمع مقابل واحدهای نانوایی نیز چاشنی تلخی به نگرانی‌های شهروندان آذربایجان‌غربی به ویژه ارومیه افزوده است.
به گزارش پایگاه خبری زریان به نقل از ایرنا، با یک چرخ ساده در سطح شهرهای آذربایجان‌غربی به خصوص در مرکز آن یعنی ارومیه، کمتر واحد نانوایی می‌توان دید که مقابل آن صف طولانی وجود نداشته باشد؛ صف‌هایی که از یک سال گذشته همواره کم و بیش وجود داشته و در سایه بی توجهی مسوولان به سبد نگرانی‌های مردم افزوده شده است.
البته مشکل نان در آذربایجان‌غربی فقط در صف‌های آن خلاصه نمی‌شود؛ بلکه کیفیت، قیمت و حتی نوع برخورد با شهروندان در واحدهای نانوایی نیز از دیگر مشکلاتی است که بسته مشکلات نان در استان را در سایه بی تدبیری ریشه دوانده بر مدیریت این حوزه، تکمیل‌تر می‌کند.
بررسی میدانی واحدهای نانوایی نشان می‌دهد که گویا صف مقابل نانوایی‌ها نیز همچون ویروس کرونا، در زندگی مردم شیوع یافته و نه تنها یارانه‌ای‌پز بلکه آزادپزها را نیز درگیر خود کرده است.
کارشناسان دلایل مختلفی در رابطه با دلایل ایجاد صف مقابل واحدهای نانوایی در آذربایجان‌غربی مطرح می‌کنند که افزایش تقاضای نان با توجه فصل کار و برداشت محصولات کشاورزی، تفاوت قیمت نان لواش در آذربایجان‌غربی نسبت به استان‌های همجوار و استفاده از نان به عنوان خوراک دام با توجه به قیمت پایین آن نسبت به علوفه از جمله مهمترین این عوامل است.
اما اصل ماجرا چیست؟ چه چیزی سبب شده تا در یک سال گذشته با وجود شناسایی مشکلات مربوط به نان، هنوز اقدامی موثر در رفع این مشکلات انجام نشده است.
نظارت ضعیف بر واحدهای نانوایی گلایه نخست مردم از مسوولان
در مرحله نخست سعی بر آن شد تا با حضور در بین همین صف‌های طویل خرید نان به درد و دل شهروندان بنشینیم؛ سهراب یکی از شهروندان ارومیه‌ای که به نظر می‌رسد از انتظار در صف کلافه شده باشد، به خبرنگار ایرنا می‌گوید: بیش از یک سال است که این صف‌ها مقابل واحدهای نانوایی کم و بیش وجود دارد؛ آیا مسوولان این صف‌ها را نمی‌بینند تا برای آن تدبیری بیندیشند؟
وی افزود: در برخی مواقع صبحانه خوردن کارکنان یک واحد نانوایی بیش از یک ساعت طول می‌کشد و در این یک ساعت مردم همچنان باید منتظر بمانند! کسی هم جرات اعتراض ندارد چرا که نانواها برخورد نامناسبی از خود نشان می‌دهند و هیچ ارگانی رسیدگی نمی‌کند!
وی ادامه داد: همان زمانی که در واحدهای نانوایی به هر دلیلی همچون خوردن صبحانه اقدام به پخت نان نمی‌شود؛ آردی که در آن زمان باید مصرف پخت نان می‌شد در بازار آزاد به قیمت چند برابر به فروش می‌رسد و تمامی این موارد را مسوولان با اینکه می‌دانند، رسیدگی نمی‌کنند!
برخی نانوایی‌ها هم گران فروشند و هم طلبکار
“کامبیز” یکی دیگر از کسانی که در صف نان سنگک ایستاده مدعی می‌شود که نان لواش را روز گذشته به قیمت ۵۰۰ تومان خریده و این درحالی است که قیمت مصوب ۳۰۰ تومان می‌باشد؛ وی می‌گوید: در اعتراض به اینکه چرا نان را نزدیک به ۲ برابر قیمت آن می‌فروشید، با لحنی بی ادبانه به من گفتند که که اگر دوست ندارم از جایی دیگر نان بگیرم! بنده کارمند هستم و وقت کافی ندارم؛ شما فرض کنیم پس از چندین دقیقه معطلی در صف خرید نان به یکباره بگویند بروید از جای دیگر نان بگیرید؛ در واقع مجبوریم نان را گران بخریم!
وی در پاسخ به اینکه چرا به نهادهای نظارتی این گران فروشی را گزارش نکرده است، گفت: چند باری اطلاع داده ولی ترتیب اثر آنچنانی رخ نداده است؛ اگر نهادهای نظارتی واقعا به وظیفه خود عمل می‌کردند که برخی واحدهای نانوایی علنا گران فروشی نمی‌کردند!
نانواها: قیمت نان واقعی نیست!
به نظر می‌رسد تکمیل این گزارش بدون اظهار نظر نانوایان نیز دور از انصاف باشد؛ “جواد” یکی از صاحبان واحد نانوایی بربری در رابطه با مشکلات حوزه کاری خود به خبرنگار ایرنا می‌گوید: ” قیمت‌ها واقعی نیست؛ دخل و خرج نمی‌سازد؛ چرخاندن نانوایی با ۳ شاگرد هزینه‌های خاص خود را دارد”.
وی مدعی شد: وقتی مولفه‌ها و هزینه‌های نانوایان تا چهار برابر افزایش پیدا کرده بدیهی است این قبیل معضلات بعضا شکل بگیرد؛ گویا در همه جای کشور همه چی باید گران شود، جز نان! مگر ما زن و بچه نداریم؟
قیمت آرد آزاد بیش از ۷ برابر قیمت دولتی آن است
“الله وردی حسن زاده” رییس اتحادیه نانوایان آذربایجان‌غربی در گفت و گو با ایرنا با اعلام اینکه قیمت دولتی هر کیسه آرد آزاد ۷ برابر قیمت دولتی آن است، گفت: قیمت هر کیسه آرد ۴۰ کیلوگرمی یارانه گروه یک، ۳۵ هزار تومان است و این در حالیست که قیمت آزاد آن تا ۲۵۰ هزار تومان نیز معامله می‌شود.
آرد در ارومیه گرانتر از نان است!
وی با بیان اینکه همین یارانه دولتی برای آرد و اختلاف قیمت آن با بازار آزاد، فسادزاست، اظهار داشت: عملا فروش آرد دولتی در بازار سیاه سود بیشتری نسبت به پخت و تبدیل آن به نان دارد و به همین دلیل برخی از نانوایی ها متاسفانه اقدام به همین کار می‌کنند.
هیچ کمبود آردی وجود ندارد
رییس اتحادیه نانوایان آذربایجان‌غربی با بیان اینکه هیچ کمبودی در توزیع آرد در بین واحدهای نانوایی وجود ندارد، بیان کرد: در بحث حواله نیز هیچ مشکلی نداریم و تمامی واحدهای نانوایی از آرد کافی برخوردار هستند.
وی با بیان اینکه اکثر صف‌های تشکیل شده مقابل نانوایی‌های لواش پز مشاهده می‌شود، گفت: از وقتی شیوع ویروس کرونا شدت یافته، صف مقابل نانوایی‌های لواش نیز افزایش داشته است اما شخصا علت آن را نیز نمی‌دانم!
افزایش قیمت اخیر نان به درد نمی‌خورد!
“حسن زاده” با تاکید بر اینکه در شرایط فعلی واحدهای نانوایی متضرر هستند، بیان کرد: هرچند اخیرا قیمت نان در آذربایجان‌غربی افزایش یافته است ولی این افزایش قیمت نیز به درد نمی‌خورد!
وی با بیان اینکه افزایش قیمت نان باید به صورت مستمر صورت می‌گرفت، گفت: اینکه یکباره قیمت نان را افزایش دهند، بار روانی منفی دارد؛ به نظرم این افزایش قیمت باید آرام آرام انجام شود.
رییس اتحادیه نانوایان آذربایجان‌غربی در رابطه با افزایش میزان عرضه نان نیز برای کاهش فشار صف‌ها نیز مدعی شد که ۲۵ واحد لواش پز به عنوان شیفت عصر در سطح شهرستان ارومیه فعال هستند که نقش بسزایی در کاهش فشار دارد ولی آنطور که به نظر می‌رسد، کافی نیست.
دیوار کارگران فصلی از همه پایین تر است؟
اما گفت و گو با “ایرج مرندی” معاون نظارت و بازرسی و حمایت از حقوق مصرف کنندگان اداره کل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی ابعاد دیگری از مشکلات نان و صف‌های موجود را نمایان می‌کند؛ ” مرندی معتقد است که فعالیت کارگران فصلی و افزایش تقاضا به مصرف نان یکی از دلایل ایجاد صف‌های طولانی مقابل نانوایی‌هاست.
وی در پاسخ به اینکه ” مگر فعالیت کارگران فصلی در این زمان از پاییز برای اولین بار رخ داده که منجر به غافلگیری و عدم برنامه ریزی برای تامین نان مورد نیاز جامعه شده است”، جواب قانع کننده‌ای نداد و مدعی شد که این مورد مقطعی است و به زودی برطرف می‌شود.
نان آذربایجان‌غربی را به استان‌های دیگر می‌برند!
اما معاون نظارت و بازرسی و حمایت از حقوق مصرف کنندگان اداره کل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی با اشاره به دیگر دلایل وجود صف‌های طولانی مقابل نانوایی‌ها مدعی شد که اختلاف قیمت نان در آذربایجان‌غربی با استان‌های همجوار سبب شده تا نان تولیدی این استان به سایر استان‌ها برده شود.
وی افزود: با وجود افزایش قیمت اخیر که هر قرص نان لواش به ۳۰۰ تومان رسیده است باز هم این قیمت کافی نیست و قیمت‌های امروز نان در ارومیه با قیمت نان در سال ۱۳۹۹ استان کردستان برابری می‌کند! البته باید اذعان کنم که افزایش قیمتی صورت نگرفته است و فقط قیمت نان در ارومیه تا حدودی ترمیم شده است!
دامداران به جای علوفه، نان به دام‌ها می‌دهند!
“مرندی” اما به موضوع مهم دیگری نیز اشاره می‌کند؛ وی با اعلام اینکه قیمت نان در آذربایجان‌غربی پایین تر از قیمت علوفه است، گفت: برخی از دامداران به جای علوفه به دام‌های خود نان می‌دهند!
وی افزود: طبیعی است وقتی برخی نانوایی‌های سودجو اقدام به فروش نان‌های خود به دامداران می‌کنند، توازن بین عرضه و تقاضا از بین می‌رود و با کمبود در عرضه شاهد ایجاد صف‌های طولانی مقابل نانوایی‌های می‌شویم.
دادن نان به جای علوفه به دام‌ها شرعی نیست
دادن نان تازه به دام‌ها موضوعی است که علاوه بر به چالش کشیدن توازن میان عرضه و تقاضا در جامعه، نه اخلاقی است و نه شرعی! در همین راستا حجت الاسلام محمد خان بابایی استاد حوزه و دانشگاه و امام جمعه نوشین شهر و بخش انزل ارومیه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه فروش نان به دامداری‌ها جهت مصرف دام اشکال شرعی دارد، گفت: نان برای مردم است و در همین راستا سوء استفاده برخی از فرصت طلبان مشکل شرعی دارد.
وی افزود: انتظار می‌رود ناظران دستگاه‌های اجرایی در راستای مقابله با این اقدام غیر شرعی و غیر اخلاقی قاطعیت جدی داشته باشند.
آزادسازی نرخ نان، آسان ترین راه برای پاک کردن صورت مساله!
معاون نظارت و بازرسی و حمایت از حقوق مصرف کنندگان اداره کل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی با حمایت از آزادسازی نرخ نان بیان کرد که معتقد است باید یارانه دولتی از نان حذف و قیمت آن آزاد محاسبه شود.
او با این استدلال که قیمت فعلی نان برای نانوایی‌ها صرفه اقتصادی ندارد، گفت: خمیرمایه ۵۰ هزار تومانی در بازار امروز بیش از ۵۰۰ هزار تومان قیمت خورده و افزایش هزینه‌های پخت نان در کیفیت پایین نان نیز خود را نشان داده است.
به گزارش ایرنا با توجه به اینکه درآمد سرانه آذربایجان‌غربی رتبه نازل ۲۷ کشوری است و شرایط مناسبی نسبت به استان‌های همجواری همچون آذربایجان‌شرقی ندارد، به نظر می‌رسد انتخاب ساده ترین راه حل نادرست برای افزایش قیمت نان و هم‌ترازسازی آن با استان‌های همجوار می‌تواند به طور مستقیم در زندگی دهک های پایین جامعه اثر منفی بر جای بگذارد.
از هر ۹ بازدید نظارتی از واحدهای نانوایی حدود یک تخلف شناسایی می‌شود!
معاون نظارت و بازرسی و حمایت از حقوق مصرف کنندگان اداره کل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی با بیان اینکه طی سال جاری بیش از ۱۳ هزار و ۹۴۸ بازرسی از واحدهای نانوایی آذربایجان‌غربی انجام شده است، گفت: در این مدت یک هزار و ۶۰۴ فقره کم فروشی و ۱۱۳ مورد نیز فروش آرد خارج از شبکه شناسایی شد.
وی با اشاره به اینکه ۱۳ میلیارد و ۷۵۱ میلیون ریال پرونده تخلف در نانوایی‌های این استان تشکیل و جهت رسیدگی و صدور حکم نهایی به مراجع دارای صلاحیت ارجاع شد، افزود: این میزان جریمه در قالب یک هزار و ۲۹۰ فقره پرونده تخلف صنفی تشکیل و ثبت شده است.
خط و نشان فرماندار ارومیه به متخلفان
“رسول مقابلی” فرماندار ارومیه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر اینکه هیچ مشکلی در عرضه نان مورد نیاز مردم وجود ندارد، افزود: تشکیل صف نان به شکل نامتعارف در ارومیه مشاهده نمی‌شود.
وی افزود: با نانوایی های متخلف، کم فروش یا گرانفروش که بار روانی منفی در جامعه ایجاد می‌کنند به صورت جدی برخورد قانونی خواهد شد؛ البته مردم می‌توانند تخلف و گران‌فروشی نانوایان را به سامانه ۱۲۴ گزارش دهند.
وی با اشاره به اینکه اداره غله متولی توزیع آرد در سطح شهرستان می باشد، تصریح کرد: به هیچ وجه کمبود آرد در سطح شهرستان ارومیه نداریم و مردم و نانوایی ها نباید در این خصوص نگرانی داشته باشند.
فرماندار ارومیه همچنین سازمان صنعت، معدن و تجارت و اتحادیه نانوایان را متولی نظارت بر عملکرد نانوایی ها معرفی کرده و یادآور شد: ضروری است نظارت این ۲ مجموعه به صورت مستمر بر عملکرد نانوایی ها و کیفیت و کمیت نانی که به دست مردم می رسد، تقویت شود.
مقابلی با تاکید بر اینکه باید نان باکیفیت به وفور در دسترس مردم باشد، افزود: کمبودی در حوزه آرد و نان در شهرستان ارومیه نداریم و برخی از شایعات نباید دلیلی برای نگرانی مردم شود.
همانطور که مشاهده می‌شود متولیان اداره کل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی تسلیم برخی تخلفات واحدهای نانوایی شده و عملا راهکاری جز افزایش قیمت نان را ارائه نمی‌دهند؛ اما باید این سوال را پرسید که آیا میزان سرانه درآمد و وضعیت معیشتی مردم این استان، ظرفیت افزایش قیمت نان را دارد یا خیر!
آذربایجان‌غربی دارای چهارهزار و ۹۸۵ واحد نانوایی است؛ قیمت نان در این استان طی هفته گذشته و پس از تجمع نانواها مقابل استانداری، ۱۰ درصد افزایش یافت.
