مهندس مسعود محمودی
براساس مطالعات و بررسیهای وزارت مسکن و شهرسازی ، سرانه متعارف و قابل قبول فضاهای سبز شهری در شهرهای ایران بین ۷ تا ۱۲ مترمربع برای هر نفر است که در مقایسه با شاخص تعیین شده از سوی محیط زیست سازمان ملل متحد که۲۰ تا ۲۵ مترمربع برای هر نفر است، رقم کمتری می باشد. با وجود این ، در شهرهای مختلف کشور نیز این رقم ، با توجه به ویژگیهای متفاوت جغرافیایی و اقلیمی آنها، با اختلافاتی همراه است که میزان آنرا طرحهای مصوب هر یک از شهرها تعیین میکنند.
در مجموع « آنچه از دیدگاه محیط اجتماعی در ارتباط با فضای سبز شهری اهمیت دارد، میزان فضای سبز عمومی است ، یعنی فضای سبزی که رفت و آمد عموم مردم در آنها بدون مانع باشد، یا به تعبیر دیگر فضای سبز اجتماعی »
بنابراین مفهوم سرانه فضای سبز تنها میتواند برای آن نوع فضای سبز به کار رود که برای گذران اوقات فراغت ، بازی و تفریح مهیا شده است.
مکان یابی فضای سبز : نکته‌ای که درخصوص فضای سبز از اهمیت بالایی برخوردار است، مکانیابی آن میباشد. جین‌جکوب ، منتقد شهرسازی معاصر معتقد است که « پارک باید در جایی باشد که زندگی در آن موج میزند، جایی که در آن ، فرهنگ و فعالیتهای بازرگانی و مسکونی است. تعدادی از بخشهای شهری، دارای چنین نقاط کانونی ارزشمندی از زندگی هستند که برای ایجاد پارکهای محلی یا میادین عمومی، مناسب به نظر میرسند.
بر این اساس مکانیابی فضای سبز باید از اصولی چون « مرکزیت ، سلسله مراتب و دسترسی» تبعیت کند :
مرکزیت فضای سبز به این مفهوم است که فضای سبز حتی‌المقدور در مرکز محله، ناحیه و یا منطقه شهری مکانیابی شود. همچنین فضاهای سبز در مقیاسهای متفاوت اعم از پارکهای محله‌ای، منطقه‌ای و امثال آنها ، باید با ساختار کالبدی متناظر خود انطباق داشته باشد، به عنوان مثال پارک منطقه‌ای در محدوده منطقه پیشنهاد شود.
یکی از معیارهای دیگری که در مکانیابی فضای سبز باید به آن توجه شود، معیار « دسترسی» است. به این مفهوم که پارکهای شهری باید از چهار جهت به شبکه ارتباطی دسترسی داشته باشند تا بدین طریق هم جمعیت بیشتری از آن استفاده کند و هم امکان نظارت اجتماعی و امنیت پارک افزایش یابد. بدین ترتیب امکان بهره‌برداری دیداری از جلوه‌های زیبای پارک برای رهگذران از چهار جهت فراهم می شود.
معمولاً شهرها از چهار نوع فضای اصلی پوشیده شده‌اند و در واقع کل سطح زمین موجود در شهرها به این فضاها اختصاص یافته است ، که عبارتنداز:فضاهای مسکونی ، فضاهای سواره و پیاده ، فضاهای سبز و اماکن ورزشی و سایر فضاهای خدماتی که به ترتیب و به طور معمول حدود آنها در تراکمهای متوسط شهری ، ۵۰ ، ۲۵ ، ۱۵ ، ۱۰ درصد سطح زمین میباشد.
مطابق توضیحات داده شده بسیار راحت متوجه خواهیم شد که سرانه فضای سبز در بوکان شاید کمتر از نیم مترمربع برای هر شهروند بوکانی می باشد که نبود این سرانه فضای سبز قابل بررسی است یکی از علل مهم در این موضوع تفکیکات نادرست و غیر کارشناسی و بدون هماهنگی با شهرداری می باشد.(موضوع تفکیک غیر مجاز باید بصورت جد مورد بحث قرار گیرد) مشکل دیگری که در شهر بوکان مرتبط با فضای سبز می توان به آن اشاره کرده اینست که علاوه بر نبود فضای سبز استاندار، نحوه قرار گرفتن فضاهای سبز درمکان های نامناسب است، که اصولا بعلت عدم بهرگیری شهرداری از مشاوران متخصص این مشکل بوجود آمده است قابل ذکر است این مشکل متخص به یک دوره خاص در شورا یا شهرداری نبوده و روال طبیعی شهرداری بوکان تا به امروز بدین سبک بوده که باید حتما تغییر کند. به زبان ساده تری عرض نمایم فضای سبز (پارک) باید متناسب با مکان مورد نظر طراحی گردد مثلا پارکی که در داخل بازار شهر طراحی میشود نیازی به محوطه ورزشی ندارد ولی پارکی که در مکان های مسکونی طراحی میشود حتما باید محوطه ورزشی داشته باشد که متاسفانه این اصول تا به امروز در طراحی معدود پارکهای بوکان در نظر گرفته نشده است.
متاسفانه در بوکان بر روی کاغذ فضای سبز زیاد وجود دارد که احتمالا هیچوقت به واقعیت مبدل نخواهد شد وجود کمربند سبز در بلوارهای داخل شهر و همچنین وجود پارک های زیاد در همه محله های بوکان بی شک حق قانونی همه ی ما شهروندان بوکانیست که شهرداری موظف به تامین آن می باشد.
بنده بعنوان یک شهروند بوکانی چند پیشنهاد اجرایی به شورا و شهرداری محترم دارم وجود (چوه رش) برای بوکان نعمت بزرگیست که مکان مناسبی برای طراحی پارک جنگلی می باشد از مهندسهای بوکانی مربوطه دعوت کنید و مکان مفرح و شاد برای شهروندان بوجود بیاورید.
امروز که ساختمان زندان قدیم تخلیه شده و در داخل بازار قرار دارد از اداره مربوطه خریداری نماید و در آن مکان پارکی مناسب احداث کنید. به امید روزی که با بهره گیری از کارشناسان حوضه مربوطه شهری زیبا و سرسبز داشته باشیم.
